Adem, (Long) Covid, COPD, Astma, hyperventilatie
We ademen dag en nacht, dit gebeurt meestal onbewust. Als er een probleem ontstaat met ademen worden we ons hier pas bewust van. Verstoringen in de ademing kunnen meerdere oorzaken hebben. Hieronder zijn een aantal voorbeelden van ademverstoringen beschreven.
Hoe ademen we?
Ademen bestaat uit een in- en een uitademing. Als je inademt komt er lucht naar binnen, als je uitademt gaat er lucht naar buiten.
Bij een normale ademhaling ademen ongeveer 12 tot 15 keer per minuut in en uit. Voor de inademing gebruiken we de ademhalingsspieren (middenrif en spieren van de borstkas), de uitademing is passief, dit gaat vanzelf. De uitademingsspieren (buikspieren, andere spieren van de borstkas) hebben vooral een belangrijke functie bij het hoesten.
Er zijn verschillende manieren van ademhalen. Je kan hoog ademen, de borstademhaling, laag ademen, de buikademhaling of een combinatie van beide.
Borstademhaling:
Bij de borstademhaling trekken de tussenribspieren zich samen waardoor de borstkas omhoog en naar buiten worden getrokken. De lucht stroomt vanzelf naar binnen.
De borstkas wordt na een inademing vanzelf weer kleiner. De zwaartekracht laat je ribben naar beneden zakken. De ruimte in de longen wordt kleiner en de druk neemt daardoor toe. De lucht stroomt naar buiten.
Buikademhaling:
Bij buikademhaling trekken de spieren van het middenrif aan, het middenrif wordt plat, de borstholte wordt groter. Door het vergroten van de borstholte stromen de longen vanzelf vol. Door de middenrifspieren te ontspannen gaat het middenrif weer bol staan. De ruimte in de longen wordt kleiner.
Gecombineerde borst-buikademhaling:
Hierbij worden borst-ademhaling en buikademhaling gecombineerd.
Wat gebeurt er tijdens het ademen in de longen:De ademhaling wordt geregeld via het koolstofdioxide-gehalte (CO2) in het bloed en niet via het zuurstofgehalte (O2). Wanneer het koolstofdioxide-gehalte in het bloed te hoog wordt gaat er een seintje naar het ademhalingscentrum in de hersenen. Vanuit de hersenen gaat er via zenuwen een signaal naar het middenrif en ademhalingspieren om in te ademen.
Je ademt in, het beste door de neus. In de neus (maar ook in de rest van het ademhalingsstelsel) zitten slijmvlies en trilhaartjes. De ingeademde lucht wordt hierdoor gezuiverd, verwarmd en bevochtigd waardoor we beschermd worden tegen vuil en bacteriën en dus tegen allerlei ziektes.
De ingeademde lucht gaat via de neus, mondholte en keelholte naar de luchtpijp, deze vertakt zich in twee bronchiën waarvan de één naar de linkerlong en de ander naar de rechter long gaat.
In de longen vertakken de bronchiën zich steeds verder tot longblaasjes.
De longblaasjes geven zuurstof (O2) af aan de rode bloedcellen.
De rode bloedcellen vervoeren de zuurstof (O2) vanuit de longen naar de plaats waar de zuurstof nodig is en nemen de koolstofdioxide (CO2) dat in de weefsels is gevormd mee terug naar de longblaasjes waar het wordt uitgeademd.
(Long) Covid
Under construction
COPD
COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is de verzamelnaam voor een aantal chronische aandoeningen van de luchtwegen, zoals bronchitis en longemfyseem. Bij COPD raken vooral de kleine vertakkingen van de luchtwegen blijvend beschadigd door een voortdurende ontsteking ervan. De voorkomende oorzaken van COPD zijn roken of langdurig werken in een omgeving met veel stofdeeltjes van steen of metaal in de lucht. COPD komt meestal na het 40e levensjaar voor.
De luchtwegen van COPD-patiënten reageren sterk op prikkels van buiten zoals huisstof, tabaksrook en temperatuurverschillen. Het ademen lijkt dan niet meer vanzelf te gaan. Er ontstaat kortademigheid door benauwdheid. Elke ademhaling is te horen. Men heeft het gevoel te weinig lucht te krijgen, waardoor spanning en nervositeit optreden. Soms wordt er ook veel gehoest. Infecties en inspanning verergeren deze klachten. De ene patiënt heeft altijd last van de ademproblemen, de ander meer met perioden of in speciale situaties, zoals een astma-aanval als het weer omslaat. Daarnaast komen ook overmatige slijmproductie en chronische hoest voor bij COPD-patiënten. Dit is afhankelijk van soort en mate van COPD.
Astma
Bij astma zijn de longen altijd een beetje ontstoken. Bij een ontsteking zwelt dit slijmvlies op en er wordt meer slijm geproduceerd. U gaat zwaarder ademen waardoor u meer koolstofdioxide uitademt. De spiertjes die om de luchtwegen zitten knijpen als reactie op de ontsteking en het zwaarder ademen samen. Daarmee wordt de doorgang van de luchtweg nog nauwer en kunt u nog moeilijker in- en uitademen. Met medicatie geneest de ontsteking meestal vrij snel.
Kenmerken zijn benauwdheid, kortademig, een piepende ademhaling, gebrek aan energie. Ook komen soms stemproblemen en hoesten voor
Hyperventilatie
Bij hyperventilatie ademen mensen sneller en dieper dan normaal. Bij iedere ademhaling krijgen we de zuurstof binnen die nodig is voor allerlei lichamelijke processen. Bij deze processen ontstaat koolzuur, dat we weer uitademen. Als er te snel of te diep wordt ingeademd, wordt er te veel zuurstof in korte tijd opgenomen en wordt er ook te veel koolzuur uitgeademd. Hierdoor blijft er te weinig koolzuurgas in het bloed, waardoor de lichaamsprocessen worden verstoord.
Een groot aantal reacties is hiervan het gevolg. Symptomen die vaak genoemd worden zijn: duizeligheid, tintelingen, ademnood en hartkloppingen. Meestal ervaart men deze symptomen als zeer beangstigend. Hyperventilatie kan optreden als een plotselinge aanval (acute vorm) en als een vrijwel constante manier van ademen (chronische vorm).
Hyperventilatie kan zowel bij kinderen als bij volwassenen optreden en komt zowel bij vrouwen als bij mannen voor.
Hyperventilatie hangt vaak samen met spanningen. Soms is een duidelijk aanwijsbare oorzaak aanwezig zoals een verkeersongeval of overlijden van een naaste. Vaak echter is er sprake van gevoelens van onzekerheid en angst en het niet op een effectieve manier omgaan met de eisen die het leven stelt. Hyperventileren kan ook uitsluitend een verkeerde ademgewoonte zijn, die vaak voorkomt in combinatie met voortdurend door de mond ademen. Tenslotte kunnen hyperventilatieklachten optreden als er te snel en vrijwel zonder pauzes gesproken wordt.
Verkeerde spreekademing
Een verkeerde spreekademing is een verzamelnaam voor problemen met de ademing tijdens het spreken.
Problemen in de ademing kunnen een oorzaak zijn van stemklachten.
Hieronder een aantal voorbeelden:
- Hoge ademing/ borstademing
- Hoorbare inademing
- Te lang door spreken zonder tijdig te ademen
- Praten op de inademing
Deze vormen van verkeerde spreekademing kunnen snel een gewoonte worden. Het is belangrijk om deze gewoonte te doorbreken.